گسترش روزافزون نیاز به آموزش و به‌خصوص آموزش عالی، چالش‌های متعددی را پیش روی مسئولین قرار داده است که تأمین منابع مالی دانشگاه‌ها از مهم‌ترین آن‌ها می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر تبیین رویکرد تقاضامحوری در آموزش عالی به عنوان رویکردی مؤثر در جهت کاهش هزینه‌ها و تأمین منابع مالی است. پژوهش از نوع پژوهش¬های مروری و با روش توصیفی- تحلیلی و به کارگیری مطالعات کتابخانه¬ای و منابع الکترونیکی انجام شده است. مهم‌ترین یافته‌های پژوهش عبارتند از اینکه تقاضامحوری در ۴ بعد: حذف رشته‌های غیرکاربردی و ارائه رشته‌های مورد نیاز جامعه، شناسایی نیازهای علمی محیط پیرامونی دانشگاه و ارائه آموزش‌های عمومی و تخصصی در قالب آموزش‌های آزاد، شناسایی خدمات مورد نیاز جامعه ارائه خدمات تخصصی لازم به شهروندان و حتی تولید کالا با استفاده از پتانسیل‌های موجود و در نهایت همکاری با سازمان‌ها ارگان‌ها و انعقاد قرارداد جهت انجام طرح‌های پژوهشی و علمی و واگذاری آن‌ها به محققان دانشگاهی، می‌تواند ضمن کمک به تحقق مفهوم واقعی دانشگاه، در کاهش هزینه‌ها و کسب منابع مالی مؤثر باشد. در نتیجه به نظر می‌رسد تمسک به تقاضامحوری می‌تواند روشی مناسب برای بهبود کیفیت آموزش عالی و تأمین بخش مهمی از منابع مالی آن باشد.
كلمات كليدي
تقاضامحوری، منابع مالی، آموزش عالی ، کیفیت

تحولات اقتصادی و فناورانه چند دهه اخیر در کشورهای توسعه یافته و نقش پراهمیتی که تولید، توزیع و بهر‌برداری از دانش در قدرت اقتصادی این کشورها یافته است نظام علمی و دانشگاهی را در معرض تحولات اساسی قرار داده است. به عبارت دیگر انتظار می‌رود نظام دانشگاهی علاوه بر نقش سنتی خود در آموزش و تحقیق با تعاملات گسترده‌تر با بخش اقتصادی و صنعت و با انتشار دانش در پیشبرد توسعه اقتصادی محلی و ملی نقش فعال‌تری را به عهد بگیرد. این تغییرات روزافزون منجر به ظهور رسالت جدید دانشگاه‌ها و وارد شدن در عرضه توسعه اقتصادی و اجتماعی است. این دانشگاه‌های جدید تکامل‌یافته دانشگاه‌های نسل اول (آموزش محور) و نسل دوم (پژوهش محور) هستند و به دانشگاه نسل سوم یا دانشگاه کارآفرین شهرت یافتند. دانشگاه کارآفرین دانشگاهی است که فعالیت‌های کارآفرینی و تجاری‌سازی را انجام می‌دهد و هدف آن بهبود عملکرد در سطح ملی و منطقه‌ای اقتصاد و نیز منفعت مالی دانشگاه و اعضای هیأت علمی و دانشجویان آن می‌باشد (فیلپوت، ۲۰۱۱). لذا در این مقاله هدف توضیح و تفسیر دانشگاه کارآفرین و نقش آن در تأمین منابع مالی با استفاده از روش کتابخانه‌ای (استفاده از مقالات، کتاب و همایش‌ها) می‌باشد.
كلمات كليدي
دانشگاه کارآفرین، توسعه اقتصادی، منابع مالی.

موسسات آموزش عالی برای تداوم فعالیت‌هایشان به منابع درآمدی متعدد نیاز دارند. شواهد روشنی از کاهش وابستگی به بودجه دولت‌های ایالتی و افزایش اتکا به منابع مالی بدیل مانند فروش و خدمات، درآمد موقوفات، هدایا و قراردادهای خصوصی وجود دارد. هرچند اغلب دانشگاه‌های جهان منابع ثابتی دارند، اما همواره کوشش می‌کنند تا راه‌های نوینی را برای تولید درآمد بیایند. استفاده از راهکارهای آموزشی و پژوهشی، بهره بردن از فروش انواع خدمات از جمله منابع تامین مالی هستند که در سال‌های اخیر بدان‌ها توجه بیشتری شده است. دانشگاه‌های معتبر دنیا نیز در سال‌های اخیر با افزودن میزان درآمد از طریق راه‌هایی غیر از منابع دولتی به‌دنبال افزایش امنیت مالی در مواقع بحرانی بوده‌اند.
به طور کلی دو روند در تامین مالی دنیا قابل مشاهده است. اولا، منابع تامین مالی بسیار متنوع شده است. شهریه‌های دریافتی بسیار با اهمیت‌تر شده‌اند، همچنین تفاوت‌های عمده‌ای در میان کشورهای مختلف وجود دارد. ثانیا، چگونگی تخصیص بودجه دولت در میان موسسات تغییر کرده است، .همچنین بررسی دانشگاه‌های مطرح جهان نشان می‌دهد که عمده منابع درآمدی آنها از بودجه دولتی، فروش خدمات آموزشی-پژوهشی (شهریه و …)، کمک‌های مردمی و کمک‌های موسسات و بنگاه‌های اقتصادی تامین می‌شود. علاوه بر این با بررسی منابع درآمدی و هزینه‌ای دانشگاه‌های مطرح دنیا می‌توان دریافت که نوع ساختار آموزشی و نوع نگاه فرهنگی- اجتماعی نیز بر روی منابع درآمدزایی و هزینه‌های دانشگاه تاثیرگذارند.
در این مقاله با استفاده از اسناد و مدارک به بررسی تحلیلی تامین مالی آموزش عالی در برخی از معتبرترین دانشگاههای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه پرداخته خواهد شد.
کلمات کلیدی: تامین مالی، بودجه دولتی، هدایا و موقوفات، دانشگاه¬ها، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه